Żywe Biblioteki to wydarzenia organizowane w oparciu o wartości takie jak otwartość, różnorodność i prawa człowieka, aby redukować uprzedzenia i budować akceptację dla inności. Żywa Biblioteka to projekt, który umożliwia Czytelnikom/czkom nieformalny kontakt z przedstawicielami grup społecznych obarczonych stereotypami, uprzedzeniami, wykluczeniem i dyskryminacją. Polega ona na osobistej rozmowie z reprezentantem/tką grupy doświadczającej stereotypów, uprzedzeń, wykluczenia i dyskryminacji, która trwa określony czas, zazwyczaj trzydzieści minut. Rozmowa ma luźny charakter: całe wydarzenie, w szczególności spotkanie z Żywą Książką odbywa się w intymnej, przyjaznej atmosferze.

W każdej Żywej Bibliotece znajdują się trzy miejsca:

Lada wypożyczeń, Czytelnia i Półka

Lada wypożyczeń

Jest centrum informacji Żywej Biblioteki, gdzie Biblioterze/rki rejestrują uczestników/czki Żywej Biblioteki. Tutaj Czytelnik/czka może dokonać wyboru Żywej Książki z Katalogu i otrzymać Kartę Biblioteczną, kiedy już zdecydują się, z kim chcieliby porozmawiać. Po otrzymaniu karty czytelniczej, Bibliotekarz/rka przyprowadzi do Czytelnika/czki wybraną Żywą Książkę.

Czytelnikiem/czką może być każda osoba, która chciałaby porozmawiać z Żywą Książką i jest gotowa poprzez jej wypożyczenie zmierzyć się z własnym stereotypem, zweryfikować swoją opinię lub poszerzyć wiedzę.

Tytuły Żywych Książek dostępnych w danej Żywej Bibliotece są zawarte w Katalogu. Zazwyczaj towarzyszą im również Prologi – krótkie opisy, które każda z Żywych Książek przygotowuje indywidualnie.

Zasady wypożyczania Ż̇ywych Książek są określone w regulaminie. Temat rozmowy nie jest narzucony, choć najbardziej naturalnym i oczekiwanym tematem są doświadczenia Ż̇ywej Książki związane z cechą, ze względu na którą dana osoba jest stereotypizowana. Żywe Książki nie tylko odpowiadają na pytania Czytelników/czek, mogą także same zadawać pytania.

Czytelnia

Jest przestrzenią, która jest przeznaczona na rozmowy Czytelników/czek z Żywymi Książkami. Może ona wyglądać bardzo różnie – czasem rozmowy odbywają się na trawie, poduszkach, a czasem w ławce szkolnej, wszystko zależy od miejsca, gdzie Żywa Biblioteka się odbywa.

Kiedy Czytelnik/czka wybierze Żywą Książkę, z którą chce porozmawiać, a Bibliotekarz/rka przyprowadzi wybraną osobę, mogą razem wybrać, gdzie chcą usiąść na rozmowę. Po 30 minutach Bibliotekarz/rka podejdzie do nich i delikatnie poprosi o kończenie rozmowy.

Po wypożyczeniu Żywej Książki Czytelnik/czka może zdecydować się na kolejne wypożyczenie. Jeśli nikt nie czeka na Żywą Książkę, a obie strony wyrażą zgodę, rozmowa może zostać przedłużona o kolejne 30 minut.

Półka

To miejsce, gdzie Żywe Książki czekają na wypożyczenie. Mogą się tam odbywać równie ciekawe dyskusje jak w Czytelni, ponieważ Żywe Książki “czytają się nawzajem”, mogą wymieniać się doświadczeniami i pracować nad stereotypami, którymi same się kierują.

Jest to również miejsce, w którym Żywe Książki odpoczywają po rozmowach z Czytelnikami/czkami. Półka jest miejscem niewidocznym dla Czytelników/czek, aby wybór Tytułu mógł się odbywać w pełni bez “oceniania książki po okładce”.

Żywe Biblioteki są organizowane w bardzo różnych miejscach: w przestrzeniach otwartych, takich jak festiwale muzyczne, parki jak i zamkniętych, np. bibliotekach publicznych, domach kultury, szkołach. Niektóre Żywe Biblioteki organizowane są jako jednorazowe wydarzenie, inne jako impreza cykliczna.

Żywym Bibliotekom towarzyszą czasem dodatkowe wydarzenia, takie jak warsztaty, wykłady, wydarzenia artystyczne czy projekcje filmów.